UX ve UI Arasındaki Fark: Neden İkisine de İhtiyacınız Var?

Teknoloji dünyasında veya bir proje toplantısında "UI/UX" terimini muhtemelen sıkça duymuşsunuzdur. Genellikle sanki tek bir kelimeymiş gibi, araya bir "slash" (/) işareti konularak birlikte kullanılırlar. Peki, bu iki kavram aslında ne anlama geliyor? Aynı şeyler mi, yoksa birbirini tamamlayan iki farklı disiplin mi?

Ben Beyazıt. İstanbul'da bir tasarımcı olarak müşterilerimle ilk toplantılarımda en çok açıklık getirdiğim konu budur. Çünkü neye para ödediğinizi bilmek, projenizin başarısı için kritiktir.

Gelin, bu teknik terimleri bir kenara bırakalım ve en sade haliyle UX ve UI arasındaki farkı inceleyelim.

UX (Kullanıcı Deneyimi): Buzdağının Görünmeyen Kısmı

UX (User Experience), adından da anlaşılacağı gibi kullanıcının bir ürünle etkileşime girdiği andaki deneyimiyle ilgilenir. Tasarımın "nasıl göründüğü" ile değil, "nasıl çalıştığı" ve "nasıl hissettirdiği" ile ilgilidir.

Bir UX tasarımcısı olarak şapkamı taktığımda, estetik kaygılardan önce insan psikolojisine odaklanırım. Kullanıcı bu butonu kolayca bulabilir mi? Ödeme adımına geçerken kafası karışır mı? Bu uygulama onun problemini en kısa yoldan çözüyor mu?

UX süreci şunları içerir:

• Kullanıcı araştırmaları ve analizler.

• Bilgi mimarisi (İçeriklerin düzeni).

• Wireframe (İskelet) çizimleri.

• Prototipleme ve test etme.

Kısacası UX; bir binanın temeli, kolonları ve tesisat planıdır. Sağlam değilse, bina ne kadar güzel boyanırsa boyansın, içinde yaşamak bir eziyete dönüşür.

UI (Kullanıcı Arayüzü): İlk Görüşte Aşk

UI (User Interface), işin vitrinidir. UX tarafında kurulan iskeletin üzerine giydirilen, kullanıcıyla birebir temas eden görsel katmandır.

Burada devreye renk paletleri, tipografi (yazı tipleri), buton tasarımları, boşluklar ve ikonlar girer. UI tasarımcısı olarak amacım, UX ile belirlenen akışı görsel olarak çekici, marka kimliğine uygun ve anlaşılır hale getirmektir.

UI süreci şunları kapsar:

• Görsel tasarımın oluşturulması.

• Renk ve tipografi hiyerarşisinin kurulması.

• İnteraksiyonlar ve animasyonlar.

• Tüm cihazlara (mobil, tablet, masaüstü) uygunluk.

Eğer UX bir binanın iskeletiyse, UI o binanın iç mimarisi, duvar boyası ve dekorasyonudur. İnsanları içeri davet eden şey, UI'ın estetiğidir.

Somut Bir Örnek: Beyin ve Yüz Metaforu

Bu farkı anlatmak için sıkça kullandığım bir benzetme vardır: İnsan vücudu.

• Kod (Yazılım): Vücudun iskeleti ve kas yapısıdır, hareketi sağlar.

• UX (Deneyimi): Beyindir. Vücudun nasıl hareket edeceğine, hangi tepkiye nasıl karşılık vereceğine, mantıklı kararlar almasına o karar verir.

• UI (Arayüz): Yüzdür. İnsanların ilk baktığı, ifadeyi ve duyguyu gören, güzelliği yansıtan kısımdır.

Beyni olmayan (kötü UX) ama çok güzel bir yüz (iyi UI) düşünün; evet güzel görünür ama mantıklı hareket edemez. Tam tersi, çok zeki (iyi UX) ama ifadesiz bir yüz (kötü UI) düşünün; insanlarla bağ kurmakta zorlanır.

Neden İkisi Bir Arada Olmalı?

Piyasada bazen "Bana sadece güzel görünen bir tasarım lazım" diyenlerle karşılaşıyorum. Ancak birini diğerinden ayırmak, tek kanatla uçmaya çalışmak gibidir.

• Harika UI + Kötü UX: Uygulamanız muhteşem görünür, ödüllük bir sanat eseri gibidir. Ancak kullanıcılar aradıkları menüyü bulamaz, butonlar çalışmaz veya akış çok karışıktır. Sonuç: Uygulama silinir.

• Harika UX + Kötü UI: Uygulamanız tıkır tıkır çalışır, her şey yerli yerindedir. Ancak o kadar eski moda ve güven vermeyen bir görüntüsü vardır ki, kullanıcılar kredi kartı bilgilerini girmekten çekinir. Sonuç: Güven kaybı.

  
  

Sonuç: Bütüncül Bir Yaklaşım

Ben Beyazıt. Kendimi sadece bir "çizer" olarak değil, bir "problem çözücü" olarak konumlandırıyorum. Hem analitik (UX) hem de kreatif (UI) kaslarımı kullanarak, sadece güzel görünen değil, aynı zamanda iş hedeflerinize hizmet eden ve kullanıcılarınızı mutlu eden dijital ürünler tasarlıyorum.

Projenizin hem zekasına hem de güzelliğine önem veriyorsanız, doğru yerdesiniz.